Po nas nikt już nie opowie, najwyżej ktoś przeczyta…
395 stron przejmujących rozmów autora z ludźmi, którzy przeżyli Holokaust. Rozmowy zostały zapisane przez Mikołaja Grynberga w ich dosłownym brzmieniu. To niewątpliwy atut tej książki. Ten brak retuszu tworzy klimat tych opowieści. Pozwala lepiej poznać osobowość i charaktery jej bohaterów. Autor ocala od zapomnienia wojenne losy polskich Żydów. Rozmówcy Mikołaja Grynberga mieszkają w Izraelu, ale kraj dzieciństwa - Polskę, mają wdrukowaną w swoją żydowską tożsamość. Czytając zapisy tych rozmów czytelnik ma poczucie obecności w mieszkaniach Awiwy i Poldka Maimonów, Ireny i Dova Johannes, Giora Bar-Nir, Ireny i Kuby Wodzisławskich, Krysi i Samuela Willenbergów , Haliny i Władka Kornblumów, Cypory i Efraima Laadanów, Lusi i Mietka Raubvogelów, RóźkiMicenmacher, Irki i Gienka Waksów, Stelli i Izio Goldów, Ryszarda Löw, Bianki i Marcela Goldmanów, Rity i TuloSchenirerów. Jesteśmy z nimi i wsłuchujemy się w ich niełatwe wyznania, w trudne wspomnienia, tamtej okropnej wojennej rzeczywistości, sprzed 72 lat. Od tych wspomnień nie mogą się uwolnić. Getto, obozy koncentracyjne, głód, upodlenie, poniewierka – dramat wojny i przebijająca się przez to wojenne szaleństwo, tęsknota za najbliższymi, (którym nie udało się przeżyć) i afirmacja życia.
Książka niełatwa ale potrzebna. Czytelnicy po przeczytaniu tych wyznań też będą pamiętać historie wspomnianych już rozmówców. Te rozmowy są warte poznania, są ważne.
Teresa Torańska napisała o książce Grynberga: żydowski los splątany z polskością, uwięziony we wspólnej - ale nie symetrycznie sprawiedliwej w cierpieniu – historii.
Mikołaj Grynberg, Ocaleni z XX wieku, Warszawa, Świat Książki, 2014.
S.B.
0 komentarze:
Prześlij komentarz